zondag 1 juni 2008

Achtste editie

Optredens: Jack Stafford, Jan & Romke, Pfaff, Louisa Lilani & John Prop, Soccer Committee, Kanipchen-Fit [USA] en Zea

Lokaties: Jos' woonkamer/atelier, 't Blijvertje, zomaar ergens langs de straat, Julie's woonkamer, Christoffel's woonkamer en het Pleintheater.

een verslag door Vido Liber:
Nog voordat ik het huis aan de Sajetstraat had gevonden, werd ik vanaf een balkon gewenkt door wat later op de dag de hoofdact van Wijsjes uit het Oosten bleek te zijn. Een stapel reclamefolders hield de voordeur van het appartementencomplex open. Door de vele kunstvoorwerpen oogde het interieur van de woning van gastvrouw Jos als een galerie. De op tafels uitgestalde lekkernijen in het atelier pasten goed tussen de objecten. Bijna alle deelnemers aan de achtste editie van het huiskamerfestival kwamen tegelijkertijd binnen. Slechts een enkeling belde aan terwijl de eerste act al was aangevangen. Singer/songwriter Jack Stafford – pas het laatste moment als vervanger beschikbaar – stond in de voorhal, pal voor de toiletdeur. Het publiek had zich verspreid over de hal, de gang, de keuken en twee kamers. De Britse zanger treedt normaal gesproken op met zijn vriendin, maar die moest deze dag op katten passen. Nu had Stafford geen assistentie bij het uitzoeken van de liedjes, spiekend op het lijstje achter op zijn akoestische gitaar. Direct vanaf zijn eerste liedje had Jack Stafford de lachers op zijn hand dankzij gevat rijmende, innemende teksten over herkenbare onderwerpen, zoals verzamelwoede, uit de hand gelopen arbeidsmoraal en het verzoek aan Woody Allen of hij alsjeblieft wil ophouden met het maken van films. Een lied over een homofiele vriend die maar niet uit de kast wil komen, zong hij op komische wijze in de stijl van Johnny Cash.

We lieten de fietsen achter en liepen voor het tweede festivaladres langs het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, over het Beukenplein naar ‘t Blijvertje, het culturele kraakcafé aan de Derde Oosterparkstraat, alwaar we welkom werden geheten door gastheer Henk. Op de wankele houten bar deelde medeorganisator John Prop de traditionele jonge jenever en augurken uit. Voor het raam stonden een keyboard, een versterker en een microfoonstandaard klaar. Het keyboard bleef onaangeroerd tijdens het optreden van Jan & Romke. In plaats daarvan kwam de muzikale begeleiding gedeeltelijk uit de ovalen boombox die Friese dichter Jan Kleefstra in zijn arm wiegde als was het een zuigeling. De minimale pianolijnen van de Amerikaanse componist William Basinski uit de kleine speakers werden overgenomen door de eveneens spaarzame akkoorden van gitarist Romke Kleefstra. In beide gedichten speelden landschap, sterven en dood de hoofdrol – een groot contrast met de opbeurende eerste act van de dag. De zeer ingetogen presentatie en de kalme dictie van Jan hield het café muisstil. In het tweede nummer vermengde een schurende en huilende Japanse saxofoon uit de boombox zich met de gitaarakkoorden, aangevuld met de ratelende vingers van een vrijwilliger die achterin het pand aan de computer een website bijhield. Het onbedoelde geluid sloot wonderwel aan op de muziek.

De wandeling naar de derde locatie bracht ons via de Vrolikstraat en de Linneaustraat langs het Polderweggebied richting Hogeweg. Heel even hield de groep stil onder een poortje voor een komisch verhaalfragment uit een bundel van dichter, schrijver en muzikant Pfaff. Niet ver van de fontein bij de Linnaeusparkweg betraden we de elegante woning van Julie. Met een stukje warme quiche en een glas koele rosé gingen we zitten op de uitgestalde stoelen, binnen in de kamer vlakbij de piano of in de tuin in de zonneschijn. De fleurig geklede zangeres Louisa Lilani gebruikte de drempel als podium en opende een set van elf liedjes, haar handen verstopt in bokshandschoenen. De akkoorden van pianist John Prop waren zoals gebruikelijk vrijwel allemaal in mineur, maar als je goed luisterde hoorde je genoeg speelsheid in zowel pianospel als de songteksten, zodat een depressief gevoel ons bespaard bleef. Het geladen pianorepertoire van het duo is, mede dankzij de tweestemmige zang, een voorlopig hoogtepunt in hun sporadische carrière. Niet alleen de genodigden in huis en tuin waar daarvan getuige. Aan de overkant hingen nieuwsgierige buren uit de ramen van hun slaapkamers. Een merel meende in Louisa’s zang een concurrent te herkennen en verdedigde zijn territorium door extra luid te fluiten.

De lange weg terug sloeg bij de Vrolikstraat naar rechts, bij een pand aan het Eikenplein. In de ruime woonkamer van gastheer Christoffel gaf een immens raam zicht op het plein en op voetballende jongetjes die met hun spel regelmatig op gevaarlijke wijze het verkeer tot een halt brachten. Met toastjes en bier in de hand omringde het publiek de naast de piano gezeten zangeres soccer Committee. De stilte die Mariska Baars met haar bondige set afdwong werd beschermd door het geluidsisolerende raam. De stad kon het huis niet binnendringen. In de kamer hoorden we slechts de behoedzaam aangeslagen gitaarsnaren en de ingehouden vocalen. Soccer Committee zong alsof ze persoonlijk bij je in je oor fluisterde en ze iets probeerde te vertellen wat enkel voor jou bedoeld was en niet voor de persoon naast je. De muzikale intimiteit paste prima in de setting van een huiskamer.

Via het Oosterpark liepen we terug naar de plek waar onze fietsen wachtten. We konden ze voorlopig nog even laten staan, want tegenover de deur waar we het festival waren begonnen, stonden de deuren open van het Pleintheater. Een echt theater hadden we bij de Wijsjes uit het Oosten niet eerder betreden. John Prop sloeg binnen op de gong en nodigde ons uit de theaterzaal te betreden. In de kale zaal waren de spotlichten gericht op een versterker en twee microfoonstandaards. Bij de eerste gitaarakkoorden kwamen Empee en Gloria van Kanipchen-Fit tevoorschijn vanachter de zwarte gordijnen aan het andere eind van het podium. Het Fries/Amerikaanse duo uit New York benutte de volledige ruimte en trok regelmatig, al musicerend en dansend, diagonale lijnen, met Empee aan de ene en Gloria aan het andere einde. Alle favoriete liedjes kwamen voorbij, aangedreven door het ritmische getik en gebonk uit de drummachine. Te oordelen aan de lichaamshouding hadden enkele bezoekers moeite zich te bedwingen en niet op het podium te springen voor een vreugdedans.

Na de in het café geserveerde vegetarische maaltijd speelde Arnold van zea als toetje een soloset. Een laptop en twee versterkers ter grootte van een pak Brinta stonden achter Arnold op een hoge bartafel. Zijn bezoek aan Ethiopië, ruim een week eerder, had zijn invloed op de gitaarpartijen die klonken als gespeeld op een genetisch gemanipuleerde duimpiano. Naast nieuwe en oude nummers (waaronder een antivoetballied naar aanleiding van het aankomende EK) coverde zea Leadbelly (via The Fall) en The Ramones en verbasterde de muzikale whizzkid I Wanna Be Sedated tot I Wanna Be Deleted. Op zijn gemak zittend in de serre sloot verteller Pfaff de lange dag af met een vertrouwd onverbloemde kijk onder zijn dekens. Begeleid door traditionele rocksongs uit de barspeakers vertrokken veel van de tevreden festivalgangers pas na middernacht.